Türkiye’de Tüketici Kredileri, Döviz Kuru ve Petrol Fiyatının Cari İşlemler Dengesine Etkileri Üzerine Bir Araştırma
Özet Görüntüleme: 142
/ 
PDF İndirme: 58
Anahtar Kelimeler:
Tüketici kredileri, Petrol Fiyatları, Döviz Kuru, Cari İşlemler Dengesi, ARDL Sınır TestiÖzet
Cari işlemler dengesi/GSYİH (CABGDP) bir ülkenin dünya ekonomisindeki pozisyonunu ve dış ekonomik sürdürülebilirliğini anlamak için önemli bir göstergedir. CABGDP’de sürekli görülen cari açıklar ekonomiler için birçok yapısal soruna zemin hazırlamaktadır. Bu nedenle cari açık oluşumuna neden olan faktörlerin değerlendirilmesi önemlidir. Çalışmada Türkiye’de tüketici kredileri, döviz kuru ve petrol fiyatının CABGDP üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Belirlenen amaç doğrultusunda CABGDP, tüketici kredi hacmindeki değişim (CREDBUYU), petrol fiyatları (LNBRENT) ve döviz kuru (LNREDK) analize dahil edilmiştir. Analizde 2010:Q2 ile 2024:Q1 dönemine ait üçer aylık frekanstaki veri setleri kullanılmıştır. Analizde Türkiye’de cari işlemler dengesi üzerinde banka tüketici kredi hacmindeki değişimin, döviz kuru ve petrol fiyatının kısa ve uzun dönem etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bununla birlikte değişkenler arasındaki uzun dönemli eşbütünleşme ilişkilerinin olup olmadığı ve ilişki varsa “hata düzeltme katsayısı” ile dengenin ne kadarlık bir sürede oluşacağı bilgisi araştırılmak istenmiştir. ARDL sınır testi sonuçlarına göre değişkenler uzun dönemde eşbütünleşiktir. İncelenen serilerde kısa dönemde ortaya çıkan sapmaların zamanla ortadan kalktığı ve uzun dönemde dengeye ulaşıldığı gözlenmiştir. Kısa dönemde CREDBUYU arttığında CABGDP’nin azaldığı tahmin edilmiştir. Bununla birlikte CREDBUYU(-1) arttığında CABGDP artmıştır. Analiz bulgularına göre tüketici kredileri hacmindeki cari dönemdeki artış ile bir dönem gecikmeli değerine ilişkin artışın cari işlemler dengesinin GSYİH’ya oranı üzerindeki etkisi farklıdır ve bu durumda kredi genişlemesinin dikkatle yönetilmesi gerekir. Kısa dönemde CABGDP üzerinde kendi gecikmeli değerlerinin pozitif yönlü, 2018 kriz kukla değişkenin ise negatif yönlü etkisi olduğu tahmin edilmiştir. Uzun dönemde ise LNBRENT arttığında CABGDP’nin azaldığı tahmin edilmiştir. Analiz bulgularına göre cari işlemler dengesi üzerinde kısa dönemde kredi politikaları, uzun dönemde ise enerji politikaları önemli etkilere sahiptir.
Referanslar
Agnello, L. and Nerlich, C. (2012). On The Severity of Economic Downturns: Lessons From Crosscountry Evidence. Econ. Lett. 117 (1): 149–155.
Ağazade, S. (2014). Tüketici Kredilerine Yönelik Sınırlama Türkiye’nin Cari Açık Sorununa Çözüm Olur mu? Doğrusal Dışı Bir Koentegrasyon Analizi. Bankacılar Dergisi, 91: 46-54.
Akçayır, Ö. ve Albeni, M. (2016). Türkiye’de Kredi Genişlemesinin Cari Açığa Etkisi: Sınır Testi Yaklaşımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1): 557-583.
Bahmani-Oskooee, M. and Chomsisengphet, R. N. W. (2002). Long-run Demand for Money in Hong Kong: An Application of the ARDL model. International Journal of Business and Economics, 1(2): 147-155.
Baş, G. and Kara, M. (2020). The Effects of Macroeconomic Factors on Current Account Deficit: A Time Series Analysis for Turkey. International Journal of Social Science Research, 9 (1): 36-47.
BDDK (2024). Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri, Erişim adresi: https://www.bddk.org.tr/Veri/EkGetir/8?ekId=243, Erişim Tarihi: 14.04.2024.
Begeç E. (2015), Yurtiçi Kredi Hacmindeki Değişimlerin Makroekonomik Büyüklüklere Etkisi: Türkiye Örneği, Yüksek Lisans Tezi. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Bölükbaş, M. (2019). Türkiye’de Enflasyon Cari Açık ve Bankacılık Sektörü Kredileri: 2006-2018 Dönemi İçin Bir İnceleme. Social Sciences Research Journal, 8(2): 77- 92.
Brissimis, N.Sophocles,, S. N., Hondroyiannis, G., Papazoglou, C. Tsaveas, N. T. and Vasardani, M. A. (2010). Current Account Determinants and External Sustainability in Periods of Structural Change. European Central Bank Working Paper, No: 1243
Çatalbaş, N. (2022). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Cari Açık Arasındaki İlişkinin Sınanması: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11 (2): 880-904. DOI: 10.15869/itobiad.1053296.
Dücan, E. Polat, M.A. and Balcıoğlu, E. (2016). Tüketim Toplumu Örneği Olarak Türkiye’nin Cari Açık ve Tüketici Kredileri İlişkisi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1).
Eita, J. H., Manuel, V. and Naimhwaka, E. (2018). Macroeconomic Variables and Current Account Balance in Namibia. MPRA Paper, No. 88818.
Ekinci, M.F. and Omay, T. (2020). Current Account and Credit Growth: The Role of Household Credit and Financial Depth. The North American Journal of Economics and Finance, 54: 101244.
Erbaykal, E. (2007). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Döviz Kuru Cari Açık Üzerinde Etkili Midir? Bir Nedensellik Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 3(6): 81-88.
Göçer, İ., Mercan M., and Peker, O. (2013). “Kredi Hacmi Artışının Cari Açığa Etkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi”, Ekonometri ve İstatistik e-Dergisi, (18): 1-17.
Güneş, S. and Yıldırım, C. (2017). Kredi Genişlemesi ile Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Aydın İktisat Fakültesi Dergisi, 2(1): 43-60.
Haseki, M. İ. and Avşar, İ. & Turan, T. (2023). Türkiye’de Tüketici Kredilerinin Cari Denge Üzerindeki Etkisi. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 9 (1): 19-35.
Kahiloğulları, A. and Akça, İ.E. (2021). Cari Açık ve Bütçe Açığı İlişkisi: Türkiye Örneği. Gaziantep Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi. 3(2): 137-151.
Kılıç, J., and Yüksel, A. (2020). Türkiye’de Tüketici Kredilerinin Cari İşlemler Açığı Üzerindeki Etkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6(1): 1-19. https://doi.org/10.46849/guiibd.626158.
Kırca, M. ve Karagöl, V. (2018). Türkiye’de Petrol Fiyatları ve Cari Açık Arasındaki Simetrik ve Asimetrik Nedensellik İlişkilerinin Analizi. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi,10(18): 59-71
Kızıldere, C. (2020). Türkiye’de Cari Açık Sorununun Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme Açısından Değerlendirilmesi: Ampirik Bir Analiz. Business & Management Studies: An International Journal, 8(2): 2121-2139.
Kiyotaki, N., and Moore, J. (1997). Credit Cycles. Journal of political economy, 105(2): 211-248.
Lane, P.R. and McQuade, P. (2013). Domestic Credit Growth and International Capital Flows, European Central Bank. Working Paper Series, (1566): 1-46.
Milesi, G.A. and Razin, A. (1996). Current Account Sustaınabılıty. VII Seminario Regional de Política Fiscal. 22-25.
Motonishi, T., and Yoshikawa, H. (1999). Causes of the Long Stagnation of Japan During the 1990s: Financial or Real. Journal of the Japanese and International Economies, 13(3): 181-200.
Obstfeld, M. (2012). Does the current account still matter? NBER Working Paper No. 17877.
Pesaran, M. H., and Shin, Y. (1996). Cointegration and speed of convergence to equilibrium. Journal of econometrics, 71(1): 117-143.
Pesaran, M. H., Shin, Y. and Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches To The Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3): 289-326.
Sandalcılar, A. and Altıner, A. (2014). Türkiye’de Tüketici Kredileri ile Cari İşlemler Açığı Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Bankacılar Dergisi, 89: 28-40.
Sanni, G. K., Musa, A. U. and Sani, Z. (2019). Current Account Balance and Economic Growth in Nigeria: An Empirical İnvestigation. Economic and Financial Review, 57(2): 83-106
Sezal, L. (2023). Banka Kredileri ile Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye için Asimetrik Nedensellik Analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 50: 34-44. https://doi.org/10.52642/susbed.1219328.
Sekmen, F. and Çalışır, M. (2011). Is There A Trade-Off Between Current Account Deficits And Economic Growth? The Case Of Turkey. Journal International Research Journal Of Finance And Economics, 62: 166-172.
Steiner, A. (2014). Current Account Balance and Dollar Standard: Exploring The Linkages, Journal of International Money and Finance, 41: 65-94.
TCMB EVDS (2024). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Elektronik Veri Dağıtım Sistemi. Erişim adresi: https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?, Erişim Tarihi: 18.04.2024.
Telatar, E. (2011). Türkiye'de Cari Açık Belirleyicileri ve Cari Açık-Kredi İlişkisi. Bankacılar Dergisi, 78: 22-34.
Uslu, H. (2019). Türkiye’de Kredi Genişlemesinin Cari Açık Üzerindeki Etkileri: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Maliye ve Finans Yazıları- 2020 - (114):441 – 482.
Ünal, S. and Saygılı, R.F. (2022). Bireysel Kredilerdeki Artışın Dış Ticaret Açığı Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 93-125.
OECD Data Explorer (2024). https://data-explorer.oecd.org/, (Erişim Tarihi: 25.10.2024)
Yalçıner, K. (2012). Uluslararası Finansman (1.bs.). Ankara: Detay Yayıncılık
Yanar, R. ve Kerimoğlu, G. (2011). Türkiye’de Enerji Tüketimi, Ekonomik Büyüme Ve Cari Açık İlişkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2): 191-201.
Yardımcı, C. (2020). Cari İşlemler Açığı ve Kredi Hacim İlişkisi, Türkiye Örneği. Pearson Journal of Social Sciences – Humanities, (6): 235-239. doi:10.46872/pj.66.
Yurdakul, F. and Cevher, E. (2015). Determinants of Current Account Deficit in Turkey: The Conditional and Partial Granger Causality Approach. Procedia Economics and Finance, 26: 92 – 100.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Journal of Academic Opinion
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
