Etik İlkeler ve Yayın Politikası
Dergi Yayın Politikası
Journal of Academic Opinion (JAO) uluslararası hakemli dergi statüsündedir ve elektronik ortamda yılda iki sayı (Haziran ve Aralık) olarak yayımlanır.
JAO’da araştırma ve derleme makaleler, konferans raporları ve kitap eleştirileri gibi çalışmalar yayımlanmaktadır.
JAO’ya gönderilecek çalışmalar, alanında bir boşluğu dolduracak özgün bir çalışma niteliğinde olmalı ya da daha önce yayımlanmış çalışmaları değerlendiren, konuya dair yeni ve dikkate değer görüşler ortaya koyan bir inceleme olmalıdır.
JAO’da yayımlanan çalışmalarda yer alan görüşler yazar(lar)ın kendi görüşüdür, derginin görüşü değildir. Ayrıca yazıların bilimsel ve hukuki sorumluluğu da yazar(lar)a aittir.
JAO’ya gönderilen çalışmalara telif hakkı ödenmez ve yazar(lar)dan da ücret alınmaz. Yayımlanan çalışmaların telif hakkı Journal of Academic Opinion’a devredilir. Yazar(lar) dergi yazıları için bir “Telif Hakkı Formu” doldurup göndermekle yükümlüdür.
JAO’ya gönderilen çalışmalar daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış ve yayımlanmak üzere başka bir platforma sunulmamış olmalıdır. Bilimsel bir toplantıda sunulmuş bildiriler, sunum bilgileri (kongrenin adı, yeri, tarihi vb.) açıkça belirtilmek şartıyla yayın için dergiye gönderilebilir.
JAO’ya gönderilen çalışmalar, elektronik ortamda derginin web sayfasından gönderilecektir. Söz konusu çalışma gönderildikten sonra hakem süreciyle ilgili gelişmeler ve hakem değerlendirme raporları editör kurulu tarafından yazar(lar)a e- mail yoluyla iletilecektir.
JAO’ya gönderilen her çalışma değerlendirme sürecine öncelikle editör tarafından kapsam ve diğer gereklilikler göz önünde bulundurularak ön incelemeye tabi tutulmaktadır. İnceleme sonucunda değerlendirmeye uygun bulunan makalelerin çift kör-hakemlik değerlendirme süreci başlatılmaktadır. Bu süreçte ilgili çalışma etik ilkeler çerçevesinde alanında uzman bağımsız iki hakeme hakem değerlendirmesi için gönderilmektedir. Hakemlik sürecinde yazar(lar)ın ve hakemlerin isimleri gizli tutulmaktadır. Hakemlere çalışmayı incelemek ve değerlendirmek için 15 gün süre verilir. Hakem değerlendirmeleri sonucuna göre çalışmanın dergide yayımı konusunda kabul, revizyon veya red kararı verilmektedir. Eğer çalışma her iki hakem tarafından reddedilirse değerlendirme süreci red kararı verilerek sonuçlandırılır. Ancak hakemlerden biri red diğeri kabul yada revizyon kararı verirse reddedilen çalışma, incelenmek üzere üçüncü bir hakeme gönderilir. Yazıyla ilgili nihai karar üçüncü incelemeden sonra verilir. Çalışma revizyon için geri gönderilirse, yazar(lar) revize edilmiş çalışmayı 15 gün içinde revize ederek gönderir. Editör ve / veya hakemler çalışmayı yeniden değerlendirir, önerilerini yerine getirilip getirilmediğini inceleyerek tekrar revizyon gerekli görülmesi halinde editör tarafından çalışma yazara geri gönderilir ve tekrar değerlendirilir. Son olarak, editör çalışmanın kabul edilip edilmeyeceğine karar verir. Yazar(lar) bu sürecin her adımı ile ilgili editör tarafından bilgilendirilir.
Değerlendirme sürecinde yazar(lar)dan çalışmalarına ilişkin bilgi ya da ham veri istenmesi durumunda beklenen bilgileri editör(ler)e sunmalıdır.
JAO’ya gönderilen çalışmalar etik kurallara uygun olarak hazırlanmalı ve metin içinde yapılan atıflar mutlaka belirtilmelidir. Yapılan çalışmanın benzerlik oranı yazar(lar) tarafından rapor halinde editör kuruluna sunulmalıdır. Kabul edilebilir benzerlik oranı üst sınırı %20′ dir. Benzerlik oranı üst sınırının aşıldığı tespit edildiğinde söz konusu yazı editör kurulu tarafından reddedilir.
Editör kurulu gönderilen çalışmaların özgünlüğü kontrol etmek için çeşitli “intihal kontrol” yazılımları veya programları (iThenticate gibi) kullanabilir.
Gönderinin herhangi bir aşamasında (kabulden önce veya sonra, yayımdan önce herhangi bir aşamada) gerek hakemler gerekse editör kurulu tarafından intihal tespit edilmiş ise editör yazar(ları) ikaz ederek gönderinin yeniden yazımını ve/veya uygun atıfta bulunmasını talep edebilir. Eğer intihal oranı %20’den fazla ise çalışma reddedilebilir veya yazar(lar)ın bağlı oldukları kurumlarına söz konusu intihal oranı bildirilebilir. Eğer yayımdan sonra intihal tespit edilirse, bu durum okuyucu kitlesine dergide editör notu olarak açıklanır ve yazar(lar)ın kurumlarına bu ihlal oranı bildirilir.
Bilimsel Yayın Etiği
Journal of Academic Opinion (JAO), yayın sürecinin tüm aşamalarını etik ilkelere uygun olarak yürütme adına yayın etiği ve açık erişim politikası olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayımlanan rehber ve ilkeleri temel alan çeşitli politikaları benimsemiştir. Söz konusu politikalar yazar(lar), editörler, hakemler ve ilgili tüm süreçleri kapsamaktadır. JAO’nun belirlemiş olduğu bilimsel yayın etiği çerçevesince açıkça belirtilmeyen durumlarla karşılaşıldığında ismi geçen rehber ve ilkelere başvurulacaktır. Yayın sürecinde tüm aktörlerin etik ilkelere uyması gerekmektedir.
JAO’nun yayın süreci, bilginin bilimsel yöntemlerle tarafsız üretilmesi, geliştirilmesi ve paylaşılması esasına dayanmaktadır. TR Dizin tarafından bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla hazırlanan ve JAO’nun da benimsemiş olduğu yayın etiği ve açık erişim politikası, yayın sürecinin tüm paydaşlarının kılavuz ve politikalar doğrultusunda etik ilkelere uyulması gerekmektedir. Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkeleri uygulanmaktadır.
Etik Kurul
TR Dizin 2020 yılı Dergi Değerlendirme Kriterleri kapsamında tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için “Etik Kurul Onayı” alınmış olması, bu onayın çalışmada belirtilmesini ve belgelenmesi talep etmektedir. TR Dizin Değerlendirme Kriterleri kapsamında Madde 8’de yer alan bu değişiklik üzerine süreci 2020 yılında başlayan etik kurul izni gerektiren çalışmalarda Etik Kurul Onayında yer alan izinle ilgili bilgilerin (etik kurul adı, tarih ve sayı numarası) çalışmanın yöntem bölümünde ve ayrıca çalışmanın ilk/son sayfasında yer alması zorunlu tutulmaktadır.
TR Dizin’in “Etik Kurul Onay” belgesi için belirlediği kriterler şunlardır:
1. Sosyal bilimler dâhil olmak üzere tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için ve etik kurul kararı gerektiren klinik ve deneysel insan ve hayvanlar üzerindeki çalışmalar için ayrı ayrı etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay çalışmada belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
2. Çalışmalarda Araştırma ve Yayın Etiğine uyulduğuna dair ifadeye yer verilmelidir.
3. Etik kurul izni gerektiren çalışmalarda izinle ilgili bilgiler (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde ve ayrıca çalışmanın ilk/son sayfasında yer verilmelidir. Olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye çalışmada yer verilmesi gereklidir. Araştırma makalelerinde verisi 2020 yılından önce toplanmış çalışmalar için ETİK KURUL İZNİ istenmemektedir.
Bu doğrultuda JAO’ya gönderilecek;
1. Anket, mülakat, odak grup çalışması, gözlem, deney, görüşme teknikleri kullanılarak katılımcılardan veri toplanmasını gerektiren nitel ya da nicel yaklaşımlarla yürütülen bütün araştırmalarda
2. Kişisel verilerin korunması kanunu gereğince retrospektif araştırmalarda
etik kurula ilişkin bilgilere yöntem bölümünde yer verilmesi ayrıca araştırma ve yayın etiğine uyulması gerekmektedir.
Editör Kurulunun Sorumlulukları
• Editör kurulu gelen çalışmalar yazar(ların)ın etnik köken, cinsiyet, dini inanış ya da politik seçimlerini dikkate almaksızın sadece bilimsel içerik açısından değerlendirir.
• Dergiye gönderilen çalışmalar editör kurulu tarafından öncelikle intihal kontrolü yapılır. İntihal oranı kabul edilen sınırın üzerinde olan çalışmalar kurul tarafından reddedilir.
• Editör kurulu dergiye yayımlanmak üzere gönderilen çalışmaları 7 gün içinde değerlendirmeye alınıp alınmadığını yazara bildirmelidir.
• Editör kurulu gönderilen yazıların yayımlanması için derginin yayın politikaları arasında yer alan adil bir çift kör hakem değerlendirme süreci politikalarını uygular. Bu aşamada hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutar, her çalışmanın zamanında ve objektif olarak incelenmesini sağlar.
• Editör kurulu bir çalışmayı yayıma kabul ya da reddederken çalışmanın öneminin, özgünlüğünün ve açıklığının yanı sıra çalışmanın geçerliliğinin derginin amaç ve kapsamına olan uygunluğunu da göz önünde bulundurarak nihai karar verme hakkına sahiptirler.
•Editör kurulu fikri mülkiyet hakları ve etik standartlardan taviz vermeden iş süreçlerini takip etmekten sorumludur.
• Editör kurulu yazar(lar), editörler ve hakemler arasında olabilecek herhangi bir çıkar veya rekabet çatışmasına izin vermemelidir.
• Editör kurulu yayın etiğine uymayan bir durumla karşılaştığında veya kendilerine bir suçlama ulaştığında gereğini yapmakla yükümlüdürler. Bu yükümlülük geçmiş sayıları da kapsar.
• Dergiye gönderilen çalışmalarda yer alan yayımlanmamış yöntem ve bilgiler, yazarın açık yazılı izni olmaksızın hiçbir kimse tarafından kendi çalışması içinde kullanılmamalıdır.
•Editör kurulu dergide yayımlanan çalışmaların tutarlı eleştirilerini dikkate alır ve eleştiri için yazar(lar)a cevap hakkı verir.
Editör Kurulu, yukarıda sıralanan sorumlulukların editörler tarafından yerine getirilmediğini tespit etmesi halinde ilgili editörün görevi sonlandırır.
Hakemlerin Sorumlulukları
• Hakemler çalışmanın bilimselliğinin arttırılması ve çalışmanın yayımlanması için görüşlerini bildirmek suretiyle editörlük sürecine katkıda bulunurlar. Bilimin gelişmesine katkı sağladığı bilinci ile hakemlik görevini yerine getirirler.
• Hakemler, gönderilen bir çalışmanın içeriğinin kendi bilimsel alanı ya da birikimi ile uyumsuz olduğunu düşündüklerinde ya da hızlı bir değerlendirme yapılamayacağı durumlarda 3 gün içinde editörü bilgilendirerek değerlendirme sürecinden geri çekilmelidir.
• Hakemler ile araştırmacılar, yazar(lar) ya da destekleyiciler ile ilgili bir çıkar veya rekabet çatışması bulunmamalıdır.
• Hakemler değerlendirme sırasında elde ettiği ayrıcalıklı bilgiyi ve/veya fikirleri gizli tutarak kendi çıkarları için kullanmamalıdırlar. Ayrıca hakemler, değerlendirmesini yaptığı ve henüz yayımlanmamış çalışmanın verilerinin herhangi bir parçasını kullanmamalıdır.
• Hakemler gönderilen çalışma ile ilgili tüm bilgilerin gizli tutulması ve yazar tarafından yapılan telif hakkı ihlali ve intihal durumunu fark ettiğinde editöre bilgi vermekle ile yükümlüdür.
•Hakem eleştirileri nesnel ve yapıcı bir dille yapılmalıdır. Yazar(lar)a karşı kişisel olarak hiçbir düşmanca ve hakaret içeren eleştiri yöneltilmemelidir. Hakemler fikirlerini açık biçimde destekleyen argümanlarla ifade etmelidir.
• Hakemler ret yönünde rapor verecekleri çalışmalar için ayrıntılı gerekçeler bildirmek zorundadır.
Editör Kurulu, yukarıda sıralanan sorumlulukların hakemler tarafından yerine getirilmediğini tespit etmesi halinde ilgili hakemlerin görevlerini sonlandırılır ve raporu/raporları iptal eder.
Yazar/ Yazarların Sorumlulukları
• Yazar(lar) araştırma verilerini dürüst, tarafsız ve bilimsel yöntemlerle toplamalı ve yorumlamalıdırlar. Bilimsel araştırmalarda gerçek ve tahrif edilmemiş veriler kullanmalıdır.
• Yazar(lar), gönderdikleri çalışmanın daha önce herhangi bir yerde, herhangi bir dilde yayımlanmadığı ya da yayımlanmak üzere değerlendirmeye alınmış olmadığını beyan etmelidirler.
• Yazar(lar) gönderdikleri çalışmaları varsa destekleyen kuruluşları, finansal kaynakları veya çıkar çatışmasını beyan etmekle yükümlüdür.
• Yazar(lar) dergi kapsamında belirlenen geçerli telif hakkı sözleşme ve yasalarına uymalıdırlar.
• Yazar(lar) çalışmalarına ilişkin verileri etik ilkeler çerçevesinde toplamalıdır. Editör ve hakemler, çalışmanın dayanağını oluşturan ham verileri yazar(lar)dan talep edebilir.
•Yazar(lar) deney, anket, ölçek, görüşme, gözlem ve odak grup çalışmaları gibi nicel veya nitel veri toplama yöntemleri gerektiren araştırmalar için etik kurul onayını sağlamalıdır. Etik kurul kararını gösteren belge, makale başvurusu ile birlikte sisteme yüklenmelidir.
• Yazar(lar) çalışmaya ait hakem önerilerini azami dikkatle ele almalı ve istenilen düzeltmeleri yapmalıdırlar.
• Yazar(lar) nezaket sınırları içerisinde hakem önerilerini eleştirebilmelidirler.
• Yazar(lar) dergiye gönderdikleri çalışmalar özgün olmalıdır. Yazar(lar), katkı sağlayıcılar ya da kaynaklara uygun bir biçimde bilimsel etik kurallar çerçevesince atıf yapmalı ve ilgili kaynakları derginin yazım kurallarına uygun şekilde belirtmelidirler.
• Yazar(lar) dergide yayımlanmış çalışması içerisinde önemli bir yanlışlık veya kusur tespit ederse, bu durumu 5 gün içinde dergi editörüne bildirmek ve mevcut yanlışlığın veya kusurun düzeltilmesi için editörle işbirliği yapmak yükümlülüğündedir.
Editör Kurulu yukarıda sıralanan sorumlulukların yazar(lar) tarafından yerine getirilmediğini tespit etmesi halinde hangi aşamada olursa olsun çalışmayı yayımlamaktan vazgeçebilir. Çalışma yayımladıktan sonra söz konusu durumun tespit edilmesi halinde ise yayımlanacak ilk sayıda “Düzeltme Metni” yayımlanır.
