Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Kentin Sosyo-Ekonomik Yapısı Üzerindeki Etkileri: Tokat 600 Evler Mahallesi Örneği

Özet

Cumhuriyet kurulduktan sonra daha çok kırsal yapısı hüviyeti gösteren ülkemizde 1950’li yıllar sonrası kentlere hızla göç akımı olmuş, başta büyük şehirler olmak üzere ülkedeki kentlerin çoğunluğu bundan etkilenmiştir. Kentlerin düzenli gelişmesinin önünde bir engel olarak yükselen çarpık kentleşme yapıları 21. yüzyılın başlarından itibaren kentsel dönüşüme konu yapılmaya başlanmıştır. Her ne kadar bu dönüşüm büyük kentlerde gecekondu bölgelerinin dönüşümü şeklinde başlasa da daha sonra büyük ve küçük kentlerdeki tüm eski konutların bu dönüşüme konu edilmeye başlandığı bir duruma doğru dönüşmüştür. Kentsel dönüşüm uygulamaları salt mimari ve teknik bir konu olarak ele almak mekânlarda ve toplumlarda yaşanan dönüşümleri görmeye engel olacaktır. Mekânda gerçekleşen değişim ve dönüşümler toplumda yaşanan değişim ve dönüşümler diyalektik bir ilişki içerisindedir. Bu çerçevede çalışma kentsel dönüşüm uygulamaları kapsamında mekânsal düzlemde gerçekleşen uygulamaların mekân ile toplum arasında yaşanan ilişkiler üzerinde meydana getirdiği değişiklikler ve dönüşümler araştırılmıştır. Çalışmanın inceleme konusunu oluşturan Tokat kentinde yer alan ve 600 Evler bölgesi olarak adlandırılan mekânlarda gerçekleştirilen kentsel dönüşüm uygulamaları öncesi ve sonrası yapı ortaya konulmuştur. Çalışmada aile üyelerinin, kişilerin ve toplumların yıllardır alıştığı ve elde ettiği davranış kalıplarının kaybolmaya başladığı gözlenmiştir. Ancak mekânlar ve tüketim alışkanlıkları değişse bile yeni gidilen mekânlarda ve yeni kurulan komşuluk-arkadaşlık ilişkilerinde geleneksel ilişkilerin izlerini hala görebilmek mümkündür.